انتشار شماره زمستان ۱۴۰۳ فصلنامه علمی پژوهشهای فضا و مکان در شهر

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد اصفهان، «بازخوانی فضاهای جمعی تاریخی: چهارچوبی برای اصول طراحی فضاهای چندعملکردی شهری (مورد مطالعه: شهر اصفهان)» نخستین مقاله این شماره است که به تحلیل الگوهای طراحی فضاهای جمعی موفق گذشته و نحوه بهره‌گیری از آن‌ها در طراحی فضاهای چندعملکردی معاصر می‌پردازد. با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهری، این پژوهش با استفاده از رویکرد تاریخی-تکاملی و به‌صورت کیفی، به‌مرور منابع معتبر و تحلیل دوره‌های مختلف تاریخ ایران، ازجمله ایلخانیان، تیموریان، صفویان و قاجاریان پرداخته و همچنین نیازهای شهروندان در فضاهای عمومی معاصر را از طریق مصاحبه و مشاهدۀ میدانی در شهر اصفهان بررسی کرده است. 

«ارز‌یابی و تحلیل فضایی مؤلفه‌های مؤثر بر شهر شاد (مطالعه موردی: کلان‌شهر اصفهان)» دومین مقاله انتشار یافته است که ماهیتی توسعه‌ای-کاربردی و روشی توصیفی-تحلیلی دارد و با هدف ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر شاخص‌های شهر شاد کلان‌شهر اصفهان انجام شده است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی میدانی در سطح خانوار جمع‌آوری شده است. این پژوهش به بررسی میزان شاخص‌های شهر شاد و اولویت‌بندی مؤلفه‌های مؤثر در منطقه مورد نظر پرداخته است.

سومین مقاله این شماره «تحلیل علم‌سنجی مفاهیم بیگانگی فضایی: بررسی تحولات مفهومی، دگرگونی‌های پارادایمی و روندهای نوین در تحقیقات جهانی» است. در این پژوهش، با بهره‌گیری از مرور نظام‌مند مفاهیم و استفاده از چک‌لیست استاندارد پریزما و ابزارهای تحلیل علم‌سنجی، همچون ووس ویوور، به واکاوی ابعاد نظری و روندهای پژوهشی بیگانگی فضایی پرداخته شده است. تحلیل‌ها با جست‌وجو در پایگاه‌های داده معتبر اسکوپس، وب آو ساینس و گوگل اسکولار در بازه زمانی 1867 تا 2025 انجام گرفته است. مرور نظام‌مند مفاهیم، تعاملات پیچیده میان ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فضایی را به‌عنوان سازوکارهای کلیدی در تولید و بازتولید این پدیده شناسایی کرده و نشان می‌دهد که بیگانگی فضایی نتیجه نابرابری‌های ساختاری و تغییرات کلان اقتصادی‑اجتماعی است که به شکل‌گیری گسست‌های فضایی منجر می‌شود..

چهارمین مقاله با موضوع «تحلیل پیامدهای مقتدرسازی زنان در محیط تصمیم کلان‌شهر اصفهان» است که نتایج این مقاله نشان می‌دهد که هدف این پژوهش تحلیل پیامدهای مقتدرسازی زنان در محیط تصمیم کلان‌شهر اصفهان است. پژوهش حاضر از نوع کیفی، از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی اکتشافی است. جامعه آماری شامل محدوده قانونی کلان‌شهر اصفهان در سال 1403 است. از آمار تک‌نمونه‌ای برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. حجم نمونه برای توزیع پرسش‌نامه شامل 400 نفر از زنان شاغل در سازمان‌ها و نهادهای حاکمیتی، دولتی و خصوصی کلان‌شهر اصفهان است که به‌صورت تصادفی بین شهروندان توزیع شده است. 

«ارتباط بین پیکره‌بندی فضایی معماری و مناسک اجتماعی-مذهبی عیلامیان (مورد مطالعه: محوطه چغازنبیل)» پنجمین مقاله زمستان ۱۴۰۳ است. مطالعه فضای رخداد آئین‌های مذهبی یا سنتی در مجموعه چغازنبیل و تعابیری که برای تسهیل انجام آن مراسم و سهولت دستیابی شرکت‌­کنندگان به فضاهای مورد نیاز برای اجرای مناسک توسط معمار عیلا‌می‌ در نظر گرفته شده، از اهداف پژوهش حاضر است. زیگورات و معابد و کاخ­های آن، محل برگزاری مناسک مذهبی و جشن­ها بوده است. مرور اعتقادها، نحوه انجام این مناسک و افرادی که در آن حضور داشته‌اند، از تأثیر آن بر شاکله بناها و معماری این دوران حکایت دارد.

آخرین مقاله این شماره با عنوان «مرور کتاب شناختی مولفه های موثر بر پیاده روی زنان در فضاهای شهری (بازه زمانی 2024-2014)» است. هدف از این مطالعه، مروری کتاب‌شناختی بر مطالعات انجام‌شده در زمینه پیاده‌روی زنان در فاصله سال‌های 2014 تا 2024 است. یافته‌های این پژوهش نه‌تنها به شناسایی روندهای پژوهشی و شکاف‌های تحقیقاتی در ادبیات موجود یاری می‌رساند، بلکه بستری برای توسعه چهارچوب‌های نظری یکپارچه و سیاست‌گذاری‌های آگاهانه در ایجاد فضاهای شهری که به نیازهای زنان پاسخ دهند، فراهم می‌کند.

گفتنی است، فصلنامه «پژوهشهای فضا و مکان در شهر» به صاحب امتیازی جهاددانشگاهی پس از بررسی‌های اولیه، در تاریخ ۱۴/ ۰۷/ ۱۴۰۳ تأییدیه ورود به فرآیند ارزیابی و رتبه‌بندی نشریات علمی را از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دریافت کرد و براساس آیین‌نامه نشریات علمی مصوب در ارزیابی سال ۱۴۰۲ موفق به دریافت رتبه ج شد.